«حجّ اكبر» كدام است؟ در ميان مفسران درباره منظور از روز «حجّ اكبر» گفتگو است. اما آن‏چه از بسيارى از روايات كه از طريق اهل بيت عليهم‏السلام و اهل سنت نقل شده استفاده مى‏شود اين است كه منظور از آن روز دهم ذى الحجه، روز عيد قربان و به تعبير ديگر «يوم النّحر» است.

عید قربان یادآور حماسه بزرگ حضرت ابراهیم و اسماعیل علیهماالسلام و سربلندی آنان در آزمون بزرگ الهی به شمار می رود. همه فِرَق مسلمین این روز را عید محسوب می دارند. یکی از اعمال این عید بزرگ که سنت مؤکد نیز می باشد قربانی کردن است که مختص به حاجیان نبوده بلکه همه مسلمانان بسته به استطاعت مالی خویش می توانند قربانی کنند.

اسماعیل بن مسلم سکونی، از جعفر بن محمّد، از پدران بزرگوارش، از قول پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) نقل کرده که فرمود: قربانی برای آن واجب شد که بینوایان، از گوشت به وسعت و نوا برسند (و سیر شوند). پس به آنان بخورانید.

نهم ذیحجه روز عرفه است. خداوند متعال در این روز به سه مکان و سه گروه از انسانها، توجه ویژه دارد:

۱. کربلا و زائران امام حسین (ع)

۲. صحرای عرفات (در نزدیکی مکه) و حجاج بیت الله.

۳ . هر جا از دنیا که دستی به سوی او بلند شود و دلی بشکند.

چرا «عرفه»؟

چند وجه در خصوص نامگذاری

۱. آنگاه که جبرئیل (ع) مناسک حج را به حضرت ابراهیم (ع) می‌آموخت، چون به عرفه رسید به او گفت : «عرفت؟» یعنی «یاد گرفتی؟» و او پاسخ داد آری. لذا به این نام خوانده شد.

۲. وجه دیگر اینکه مردم از این جایگاه و در این سرزمین به گناه خود اعتراف می‌کنند.

۳. بعضی دیگر هم آن را جهت تحمل صبر و رنجی میدانند که برای رسیدن به آن باید متحمل شد؛ چرا که یکی از معانی «عرف» صبر و شکیبایی و تحمل است.

صحرای عرفات همایش شناخت و خودسازی امام حسین (ع)

حضرت سیدالشهدا، امام حسین (ع) بعد از ظهر روز عرفه همراه با فرزندان و گروهی از اصحاب از خیمه های خود در صحرای عرفات بیرون آمدند و رو به دامن «کوه رحمت» نهادند و در سمت چپ کوه رو به کعبه همایشی تشکیل دادند که موضوع آن شناخت و سازندگی بود. این همایش، تنها جنبه علم و معرفت نداشت بلکه شناخت توأم با عمل و سازندگی و تزکیه و خودسازی بود. فهرست مطالب آن عبارت بود از:

۱ـ شناخت خدا و صفات الهی

۲ـ شناخت خود یا خودشناسی

۳ـ شناخت جهان

۴ـ شناخت آخرت

۵ـ شناخت پیامبران

۶ـ خودسازی با صفات الهی

۷ـ پرورش نفس با کمالات الهی

۸ـ توبه و بازگشت به خدای مهربان

۹ـ دور کردن صفات نکوهیده از خود با تسبیح پروردگار

۱۰ـ فراگیری راه تعلیم و تربیت از خدا

۱۱ـ شناخت و درخواست بهترین مسئلت ها

۱۲ـ تبدیل خود پرستی نفس به خدا پرستی

۱۳ـ تبدیل خود برتر بینی نفس به تواضع و فروتنی

۱۴ـ تبدیل خودخواهی نفس به ایثار و غیر خواهی

۱۵ـ تعلیم مفاهیم و ادبیات قرآن

مناظرات گسترده علمی:

از آنجا که عصر امام باقر علیه‏ السلام، روزگار برخورد اندیشه‏ هاى اسلامى و غیر اسلامى بود، مناظرات زیادى بین دانشمندان ادیان مختلف با امام از سوى دربار سازمان دهى شد و آخرین حکمرانان بنى‏ امیه این سیاست کهنه و شکست خورده را بار دیگر از سر گرفتند. هر چند که تاریخ همواره از شکست دربار در این گونه مناظرات حکایت مى‏ کرد، پافشارى بر پندارهاى خام، سبب آموزه ‏پذیرى آنها از تاریخ و عملکرد ناموفق نیاکان‏شان در این عرصه نشد. آنان همواره در کمین فرصتى بودند تا بتوانند چهره امام را مخدوش سازند.

دفع شبهات دینى

امام باقر علیه‏ السلام در مقام بزرگ پاسدار دین در مناظراتى با سران فرقه‏ هاى ضاله آن زمان، پوچى عقاید منحرفشان را آشکار مى‏ کرد و استوارانه از پایگاه‏هاى فکرى و عقیدتى شیعه دفاع مى‏ کرد.

آیا می‌دانید رابطه عفاف و حجاب چیست؟

اول: عفاف حالتی دورنی است که انسان را از غلبه شهوت بر او باز می دارد. چون مربوط به نفس آدمی است و نفس جنسیت بردار نیست پس زن و مرد هر دو باید عفاف داشته باشند. البته فقط عفاف جنسی مطرح نیست. کسی که از پرخوری، پرگویی، زیاده‌خواهی دوری کند هم عفیف است. عفاف به درون، باطن و خلوت و قلب انسان مربوط است؛ پس فراطبیعی است.

دوم: حجاب یک امر طبیعی و مربوط به دنیای بیرون و ماهیت آن اجتماعی است. اساسا حکم حجاب امضایی برای حضور اجتماعی زنان است اگر نه در حیات خانه و پستو و در برابر محارم که نیازی به پوشش نیست.

سوم: عفاف و حجاب رابطه ای دوسویه دارند. بخش کوچکی از عفاف موجب احترام به حجاب می‌شود و رعایت حجاب، موجب تعمیق عفاف درونی بشر می‌شود.

چهارم: عفاف از مقوله اخلاقی و مربوط به خلق است و حجاب مربوط به رفتار است. بانویی که خلق عفیفانه دارد در رفتارش پوشیدگی و حجاب دیده می‌شود .

پنجم: با این همه لزوما هر محجبه ای عفیف نیست و اگر درونی پاک نباشد با وجود حجاب هم بی عفتی صورت می‌گیرد و هر عفیفی هم پاک و مطلوب نیست مگر آن که با پوشیدگی و حجاب، زمینه عفت فردی و عمومی را ایجاد کند .

خلاصه که بانوی عفیفه محجبه در طول تاریخ بیشتر مورد احترام بوده تا عفیفه غیر محجبه و محجبه ی غیر عفیفه.