حکمت ده نهج البلاغه: روش زندگی با مردم
شرح حکمت دهم نهج البلاغه به زبان استاد دکتربخشعلی قنبری محقق نهج البلاغه
وَ قَالَ علی(علیه السلام): خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ، وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ.
و علی (ع) فرمود: با مردم به گونه اى بياميزيد، كه اگر بميريد، بر شما بگريند و اگر بمانيد با شما دوستى كنند.
در این حکمت دو جمله آمده که هر دو بر ایجاد و تقویت رابطه با دیگران تأکید دارد.
جمله اول: «خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً».در این جمله از کلمه «مخالطة» استفاده شده که از ماده "خَلط" بهمعنای درآمیختن است؛ اما از باب مفاعله استفاده شده که بیانکنندهی آن است که در ایجاد رابطه با دیگران ابتدا باید گروهی اقدام کنند؛ زیرا باب مفاعله بهمعنای مشارکت است که در آن ابتدا یکی از طرفین رابطه را شروع میکند و دیگری آن را ادامه میدهد. طبیعی است که اهل علم و خواص جامعه باید در شروع رابطه با دیگران سبقت بگیرند.
جمله دوم: «إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ». "حَنّوا"؛ یعنی مایل شوند به طرف شما. ابـنابیالحدیـد میگـوید در روایت دیگری این قسمت بهاینصورت نقل شده: «إِنْ عِشْتُمْ خَنُّوا إِلَيْكُمْ». "خَنّوا" از ریشه خنین یعنی صدایی که بههنگام گریه از بینی انسان بیرون میآید که اگر خنین بخوانیم معنای آن عمیقتر میشود؛ یعنی وقتی در بین آنها زندگی کردی، اینان بـا جـان و دل و از روی شـوق و اشتیـاق بـه شـما گرایش پیدا میکنند.