حکمت نه نهج البلاغه: اقبال و ادبار دنیا
شرح حکمت نهم نهج البلاغه به زبان استاد دکتربخشعلی قنبری محقق نهج البلاغه
وَ قَالَ علی(علیه السلام): إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى [قَوْمٍ أَعَارَتْهُمْ مَحَاسِنَ غَيْرِهِمْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُمْ سَلَبَتْهُمْ مَحَاسِنَ أَنْفُسِهِمْ] أَحَدٍ، أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ، وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ، سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِه.
و علی (ع) فرمود: وقتى كه دنيا به قومى روى آورد، خوبيهاى ديگران را به آنها عاريت دهد و چون پشت كند، خوبيهايشان را از ايشان بستاند.
حضرت علی(ع) در این حکمت نسبت انسان با دنیا را بیان کرده است؛ مبنی بر اینکه انسان با دنیا چه رابطهای دارد یا میتواند داشته باشد.
«إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى أَحَدٍ، أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ». روی آوردن در اینجا مجازی است؛ چون دنیا موجود زنده نیست که به کسی روی بیاورد، این انسان است که به دنیا روی میآورد؛ چون اقبال انسان به دنیا شدیدتر میشود، حضرت علی(ع) از این حالت تعبیر میکند به اینکه دنیا به او روی آورده است.درواقع دو تعبیر میشود بیان کرد: یکی اینکه انسان به دنیا رو بیاورد؛ دوم اینکه انسانهایی که در دنیا زندگی میکنند به آن فرد روی بیاورند.
«وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ، سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِه». وقتی دنیا از کسی رو برگردانده باشد، در این صورت حتی خوبیهای این آدم هم از او سلب میشود. میگوید من این کتاب را نوشتم ولی قبول نمیکنند و میگویند احتمالاً کس دیگری نوشته و تو بهنام خودت ثبت کردهای.