تفسیر قطره ای قرآن کریم
تفسیر سوره ی بقره آیه ی ۲۲
🌟آیه بیست و دوم سوره بقره🌟
«۲۲» الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِراشاً وَ السَّماءَ بِناءً وَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَراتِ رِزْقاً لَكُمْ فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ
آن (خداوندى) كه زمين را براى شما فرشى (گسترده) وآسمان را بنايى (افراشته) قرار داد و از آسمان، آبى فرو فرستاد و به آن از ميوهها، روزى براى شما بيرون آورد، پس براى خداوند شريك و همتايى قرار ندهيد با آنكه خودتان مىدانيد (كه هيچ يك از شركا و بتها، نه شما را آفريدهاند و نه روزى مىدهند و اينها فقط كار خداست.)
✅نکته ها
در اين آيه خداوند به نعمتهاى متعدّدى اشاره مىكند كه هركدام از آنها سرچشمهى چند نعمت ديگر است. مثلًا فراش بودن زمين، اشاره به نعمتهاى فراوان ديگرى است.
همچون سخت بودن كوهها ونرم بودن خاك دشتها، فاصله زمين تا خورشيد، درجه حرارت و دما و هواى آن، وجود رودخانهها، درّهها، كوهها، گياهان و حركتهاى مختلف آن كه مجموعاً فراش بودن زمين را مهيّا كردهاند. چنانكه در قرآن براى زمين تعابير چندى شده است، زمين هم «مهد» «۱» گهواره است، هم «ذلول» «۲» رام و آرام و هم «كفات» «۳»
«۱». «الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْداً» طه، ۵۳.
«۲». «هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا» ملك، ۱۵.
«۳». «أَ لَمْ نَجْعَلِ الْأَرْضَ كِفاتاً» مرسلات، ۲۵.
جلد ۱ - صفحه ۷۵
كلمه «سماء» در آيه يك بار در برابر «ارض» آمده است كه به همهى قسمت بالا اشاره دارد و در بار دوم مراد همان قسمت نزول باران از ابرها مىباشد.
📚پیام ها
۱- ياد نعمتهاى الهى از بهترين راههاى دعوت به عبادت است. «اعْبُدُوا رَبَّكُمُ ... الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ»
۲- از بهترين راههاى خداشناسى، استفاده كردن از نعمتهاى در دسترس است. «جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ فِراشاً وَ السَّماءَ بِناءً»
۳- در نظام آفرينش، هماهنگى كامل به چشم مىخورد. هماهنگى ميان زمين، آسمان، باران، گياهان، ميوهها وانسان. (برهان نظم) «جَعَلَ، أَنْزَلَ، فَأَخْرَجَ»
۴- آفريدهها هركدام براى هدفى خلق شدهاند. «رِزْقاً لَكُمْ» باران براى رشد و ثمر دادن ميوهها، «فَأَخْرَجَ بِهِ» و ميوهها براى روزى انسان. «رِزْقاً لَكُمْ»
۵- زمين وباران وسيله هستند، رويش گياهان وميوهها بدست خداست. «فَأَخْرَجَ»
۶- نظم و هماهنگى دستگاه آفرينش، نشانهى توحيد است، پس شما هم يكتا پرست باشيد. «فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً»
۷- ريشهى خداپرستى در فطرت و وجدان همه مردم است. «وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»
۸- آفرينش زمين و آسمان و باران و ميوهها و روزى انسان، پرتوى از ربوبيّت خداوند است. «اعْبُدُوا رَبَّكُمُ ... الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ...»
۹- همهى انسانها، حقّ بهرهبردارى و تصرف در زمين را دارند. (در آيه «لَكُمُ» تكرار شده است.)
۱۰- دليل واجب بودن عبادت شما، لطف اوست كه زمين وآسمان وباران و گياهان را براى روزى شما قرار داده است. «اعْبُدُوا رَبَّكُمُ ... الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ...»
۱۱- خداوند اسباب طبيعى را حاكم كرده است. «جَعَلَ، أَنْزَلَ، فَأَخْرَجَ»
۱۲- پندار شريك براى خداوند، از جهل است. «فَلا تَجْعَلُوا لِلَّهِ أَنْداداً وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ»
📚تفسير نور(۱۰جلدى)، ج۱ ص: ۷۶