تفسیر قطره ای قرآن کریم
تفسیر سوره ی بقره آیه ی ۹
🌟آیه نهم سوره بقره🌟
📚تفسیر نور (حجة الاسلام قرائتی)
«۹» يُخادِعُونَ اللَّهَ وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ ما يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَ ما يَشْعُرُونَ
(منافقان به پندار خود) به خداوند و مؤمنان نيرنگ مى‌زنند در حالى كه جز خودشان را فريب نمى‌دهند، امّا نمى‌فهمند!
«۱». قاموس و مفردات.
«۲». سفينةالبحار، ج ۲، ص ۶۰۵.
«۳». تفسير نمونه.
جلد ۱ - صفحه ۵۷
✅نکته ها
«شعور» از ريشه‌ى «شَعر» به معناى مو مى‌باشد. كسى كه داراى فهم دقيق و موشكافانه باشد، اهل درك و شعور است. بنابراين منافق گمان مى‌كند كه ديگران را فريب مى‌دهد، زيرا درك درست ندارد. «ما يَشْعُرُونَ»
مراد از حيله ومكر منافقان با خدا، يا خدعه ونيرنگ آنان با احكام خدا و دين الهى است كه آن را مورد تمسخر و بازيچه قرار مى‌دهند و يا به معناى فريبكارى نسبت به پيامبر خداست. يعنى همان‌گونه كه اطاعت و بيعت با رسول‌خدا، اطاعت و بيعت با خداست «۱» و خدعه با رسول‌خدا به منزله خدعه با خدا مى‌باشد كه روشن است اين گونه فريبكارى و نيرنگ بازى با دين، خدعه و نيرنگ نسبت به خود است. چنانكه اگر پزشك، دستور مصرفِ دارويى را بدهد و بيمار به دروغ بگويد كه آنها را مصرف كرده‌ام، به گمان خودش پزشك را فريب داده و در حقيقت خود را فريب داده است كه فريب پزشك، فريب خود است.
برخورد اسلام با منافق، همانند برخورد منافق با اسلام است. او در ظاهر اسلام مى‌آورد، اسلام نيز او را در ظاهر مسلمان مى‌شمارد. او در دل ايمان ندارد و كافر است، خداوند نيز در قيامت او را با كافران محشور مى‌كند.
در روايتى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم: رياكارى، خدعه با خداوند است. «۲»
قرآن، بازتاب كار نيك و بد انسان را براى خود او مى‌داند. چنانكه در اين آيه مى‌فرمايد:
خدعه با دين، خدعه با خود است نه خدا. و در جاى ديگر مى‌فرمايد: «إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها» «۳» اگر نيكى كنيد، به خود نيكى كرده‌ايد و اگر بدى كنيد، به خود كرده‌ايد. يا در جاى ديگر مى‌فرمايد: «وَ لا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ» «۴» نيرنگ بد، جز سازنده‌اش را فرا نگيرد.
«۱». «مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ» هركس از رسول پيروى كند، قطعاً از خدا پيروى كرده است. نساء، ۸۰. «إِنَّ الَّذِينَ يُبايِعُونَكَ إِنَّما يُبايِعُونَ اللَّهَ» كسانى كه با تو بيعت كنند، همانا با خدا بيعت نموده‌اند. فتح، ۱.
«۲». تفسير نورالثقلين.
«۳». اسراء، ۷.
«۴». فاطر، ۴۳.
جلد ۱ - صفحه ۵۸
۱- حيله‌گرى، نشانه‌ى نفاق است. «يُخادِعُونَ اللَّهَ»
۲- منافق، همواره در فكر ضربه زدن است. «يُخادِعُونَ» (كلمه «خدعه» به معناى پنهان كردن امرى و اظهار نمودن امر ديگر، به منظور ضربه زدن است.) «۱»
۳- آثار نيرنگ، به صاحب نيرنگ بر مى‌گردد. «وَ ما يَخْدَعُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ»
۴- منافق، بى‌شعور است ونمى‌فهمد كه طرف حساب او خداوندى است كه همه‌ى اسرار درون او را مى‌داند «۲» ودر قيامت نيز از كار او پرده برمى‌دارد. «۳» «وَ ما يَشْعُرُونَ» «۴»
۵- خدعه و حيله، نشانه‌ى عقل و شعور نيست. «يُخادِعُونَ ... ما يَشْعُرُونَ» در روايات مى‌خوانيم: عقل واقعى آن است كه توسط آن، انسان خداوند را بندگى نمايد.