🌟آیه اول سوره بقره🌟

📚تفسیر نور (حجت الاسلام قرائتی)

سيماى سوره بقره

اين سوره كه دويست و هشتاد و شش آيه دارد، در مدينه نازل شده و بزرگترين سوره قرآن است. علت نامگذارى آن به بقره، داستان بسيار زيباى گاو بنى اسرائيل است كه در آيات ۶۷ تا ۷۳ بيان شده است. محتواى سوره به علت طولانى بودن، دربردارنده مطالب گوناگون اعتقادى، فقهى، عبادى از قبيل توحيد و هستى شناسى و معاد و حيات پس از مرگ، تشريع قوانين عبادى، اخلاقى و فردى و اجتماعى بسيارى است. همچنين مسائل مربوط به وحى و اعجاز كتاب آسمانى و خدمات اجتماعى از قبيل بخشش و انفاق و احسان و جنگ و جهاد با دشمنان و قانون قصاص را در خود جاى داده است.

در اين سوره آية الكرسى و آيه دين كه بزرگترين آيه قرآن است، ماجراى تغيير قبله، بهانه تراشى هاى بنى اسرائيل، آفرينش حضرت آدم و نافرمانى شيطان و فرازهايى از تاريخ تعدادى از پيامبران مانند حضرت آدم و ابراهيم و موسى عليهم السلام و داستان هاروت و ماروت و طالوت و جالوت بيان شده است.

از آنجايى كه دو سوره بقره و آل عمران احكام فقهى و اسماء و صفات نورانى الهى بسيارى را در خود جاى داده اند، به آنها «زهراوان» يعنى دو سوره بسيار درخشان گفته اند.

از رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيدند كدام سوره هاى قرآن از همه برتر است، فرمودند: سوره بقره و سؤال كردند كدام آيه برتر است؟ فرمودند: آية الكرسى. (۱)

(۱). تفاسير نورالثقلين و مجمع البيان.

تفسير نور، ج ۱، ص: ۴۵

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ

به نام خداوند بخشنده ى مهربان.

«۱» الم‌

الف لام ميم.

✅نکته ها

درباره‌ى حروف مقطّعه، اقوال مختلفى بيان شده است، از جمله:

۱. قرآن، معجزه‌ى الهى از همين حروف الفبا تأليف يافته كه در اختيار همه است، اگر مى‌توانيد شما نيز از اين حروف، كلام معجزه‌آميز بياوريد.

۲. اين حروف، نام همان سوره‌اى است كه در ابتدايش آمده است.

۳. اين حروف، اشاره به اسم اعظم الهى دارد. «۱»

۴. اين حروف، نوعى سوگند و قسم خداوند است. «۲»

۵. اين حروف، از اسرار بين خداوند و پيامبر است. «۳» ومطابق بعضى روايات رموزى است كه كسى جز خداوند نمى‌داند. «۴»

امّا شايد بهترين نظر همان وجه اوّل باشد. زيرا در ميان يكصد و چهارده سوره قرآن، كه ۲۹ سوره آن با حروف مقطّعه شروع مى‌شود، در بيست و چهار مورد بعد از اين حروف، سخن از قرآن و معجزه بودن آن است. چنانكه در اين سوره به دنبال‌ «الم»، «ذلِكَ الْكِتابُ» آمده و به عظمت قرآن اشاره شده است.

«۱». تفسير نورالثقلين.

«۲». بحارالانوار، ج ۸۸، ص ۷.

«۳». بحارالانوار، ج ۸۹ ص ۳۸۴.

«۴». تفسير مجمع‌البيان.

جلد ۱ - صفحه ۴۶

در آغاز سوره شورى نيز حروف مقطّعه‌ى‌ «حم عسق» آمده است كه بعد از آن مى‌فرمايد:

«كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»

خداوندِ عزيز و حكيم، اين چنين بر تو و پيامبران پيش از تو وحى مى‌كند. يعنى وحى خداوند نيز با استفاده از همين حروف است. حروفى كه در دسترس همه افراد بشرى است. البتّه خداوند با اين حروف، كتابى نازل كرده كه معجزه است. آيا انسان نيز مى‌تواند چنين كتابى فراهم كند؟!

آرى، خداوند از حروف الفبا، كتاب معجزه نازل مى‌كند، همچنان كه از دل خاك صدها نوع ميوه و گل و گياه مى‌آفريند و انسان مى‌سازد. ولى نهايتِ هنر مردم اين است كه از خاك و گل، خشت و آجر بسازند!