• 1-نیت : امام صادق در فرمایش زیبایی میفرمایند : « ما ضَعْفُ بَدَنٌ عَمّا قَوَیْتَ عَلَیْهِ النیَّة » هرگز بدن از آنچه نیت و انگیزه ، نسبت به آن قوی باشد ضعیف و ناتوان نمی شود ‌ انگیزه ی قوی راه گشای فرد بوده و در صورت بروز مشکلات دستگیر او میباشد.
• 2- اراده و همت بالا : بعد از نیت ، تصمیم و اراده ی جدی برای حفظ قرآن کریم حائز اهمیت است . بلند همتی بیش از قدرت حافظه میتواند موثر و کارگشا باشد .
• 3- نظم : یکی از عوامل بسیار مهم برای حفظ قرآن کریم نظم در انجام برنامه ها و تصمیم جدی بر پایبندی بر این نظم میباشد .
• 4-دعا و توسل : دعا میتواند زمینه ی جلب توفیقات و برکات معنوی را برای انسان فراهم نموده و ادامه ی راه حفظ را آسان تر سازد . خدای تعالی به حضرت آدم (ع) وحی فرمود که « وظیفه ی تو دعا و درخواست از من است و وظیفه ی واجبی که من بر عهده ی خویش نهاده ام ، اجابت دعای توست ». توسل نیز یکی از باب های رحمت الهی است که برای بندگان خویش گشوده است . با توسل و یاری جستن از اولیای پاک الهی ، انبیاء و اهل بیت (ع)، میتوان به واسطه ی آنان از خدای سبحان ، توفیق تلاش و استمرار در طریق حفظ و انس با قرآن کریم را درخواست نمود . ابوذر غفاری _ یکی از اصحاب پاک رسول خدا _ نقل میکنید که پیامبر (ص) به مولا علی (ع) فرمود : « ای علی ! هرکس به واسطه ی محبت شما اهل بیت ، متوسل به خدای تعالی شود ، خدا [ بر خود ] واجب کرده که او را رد نکند». یکی از کارهای بسیار موثر ، مجرّب و زیبا در جلب محبت اهل بیت (ع) و کسب توفیقات بیشتر در راه نورانی حفظ قرآن ، آن است که ثواب اعمال مستحبی خود از جمله تلاوت های قرآن را به روح پاک آن عزیزان تقدیم نماییم ‌.
• 5- انتخاب هم بحث و همراه : یکی از رموز پیروزی و موفقیت حافظ ، داشتن یک دوست و همراه در مسیر حفظ قران کریم است . این فرد را به اصطلاح « هم بحث » می‌‌نامیم. مهم ترین ویژگی های یک هم بحث خوب موارد زیر است :
  • 1-منظم ، جدی و با همت باشد .
  • 2-تا حای ممکن میزان حفظ او به شما نزدیک باشد .
• 6- نکات و ظرافت هایی در این راه وجود دارد که فقط افرادی که با موفقیت این طریق را پیموده اند نسبت به آن آگاه اند. به همین منظور استاد در جاهای مختلف می تواند با تذکرات و ارائه راهکارها و شیوه‌های مناسب شما را در پیمودن درست راه یاری رساند. موثر ترین شیوه بهره مندی از استاد، آن است که شخص در قالب یک کلاس آموزشی که همه شاگردانش اشتغال به حفظ دارند، حضور یافته و هر روز محفوظات خویش را برای استاد ، تلاوت کند.
• 7- یکی از مسائلی که همواره مورد توجه حافظان قرار دارد مصحف حفظ و ویژگی های آن است . توجه به چند نکته در این زمینه و رعایت آن ، شخص حافظ را در پیمودن مسیر حفظ یاری نموده و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری میکند
  • 1-رسم الخط مصحف مناسب حفظ : در انتخاب مصحف مهمترین نکته آن است که رسم الخط انتخاب شده از دقت کافی در رسم و ضبط و علامت گذاری برخوردار باشد . خطش چشم نواز و زیبا باشد . در عین حال در نوشتن کلمات از پیچیدگی‌های بسیار استفاده نشده باشد. تا حافظ بتواند به راحتی به صورت صحیح ، کلمات را تشخیص داده و تلاوت کند. هم اکنون بهترین و ضابطه مند ترین رسم الخط در جهان اسلام، رسم الخط مصری است که توسط خطاط معروف سوری جناب آقای عثمان طه ، نگاشته شده است. از نکات بسیار ضروری این است که انسان در طول مدت زمان حفظ از قران های با خط و صفحه بندی یکسان بهره گیرد . اگر شما در هر روز از یک مصحف متفاوت با روز قبل استفاده کنید ، تصویر هایی که در ذهن ثبت میکنید، ناهمگون و نا منظم است . شما آیاتی را از روی مصحف حفظ میکنید ، ناخودآگاه جایگاه آیات و کلمات در حافظه ی شما ثبت میگردد . این امر شما را در هنگام به یاد آوردن آیات یاری میرساند .
  • 2-ساده بودن : مقصود از ساده بودن مصحف، عاری بودن از نقش و نگار است که گاهی برای تزئین قرآن در آن به کار می رود. هر قدر قرآن حفظ ساده تر باشد امکان تمرکز بر آیات بیشتر خواهد بود.
  • 3-رنگ مناسب زمینه ی صفحه : باید از رنگهایی استفاده کرد که چشم را زود خسته نمی کند و هنگام نگاه کردن به صفحات انسان دوست دارد آیات بیشتری را از آن مصحف تلاوت نماید رنگ زمینه سفید چشم را خسته می کند و رنگ هایی همچون آبی اسمانی و کرم کم رنگ در میانه حافظان بیشتر مورد استفاده است .
  • 4- قطع و اندازه ی مناسب : مناسب است قرآنی که برای حفظ انتخاب می شود در قطع جیبی باشد که خط به کار رفته در قران واضح باشد.
  • 5- مصحف ترجمه دار اری یا خیر؟ اگر چه مطالعه ترجمه برای حفظ قرآن کریم لازم است اما مصحفی که آیات از روی آن حفظ می شود بهتر است دارای ترجمه نباشد. نه از نوع ترجمه زیرنویس و نه از نوع ترجمه صفحه مقابل.
• 8- انتخاب تلاوت ترتیل مناسب : یکی از امور موثر در کار حفظ بهره مندی از یک تلاوت ترتیل مناسب است . این تلاوت ترتیل در هنگام حفظ و نیز مرور آیات مورد استفاده قرار می گیرد .یکی از مراحل حفظ استماع تلاوت ترتیل است . اگرچه استفاده از ترتیل در حفظ قرآن کریم ضروری است ،اما نحوه استفاده از ترتیل دارای اصول و ظرافت های است ؛از جمله این که وابسته شدن کامل به ترتیل خاص، مناسب نیست. وابستگی به ترتیل، بدین معنی است که شخص جز با نغمه ای که استاد آیات را خوانده است ،نمی‌تواند تلاوت کند و چنانچه بخواهد بدون آهنگ و یا با نغمه دیگری بخواند و یا سرعت خود را کمی کند یا تند نماید، دچار مشکل می گردد .بهتر آن است که از ترتیل برای تصحیح تلاوت فراگیری وقف و ابتداء صحیح و نیز یادگیری نغمات به صورت کلی استفاده گردد ، بدون آن که وابستگی به ترتیل به معنایی که گفته شد برای انسان ایجاد شود.

پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم السلام به صورتهای گوناگون به حفظ قرآن کریم توصیه فرموده اند. و تشویق به یک امر،نشانگر مطلوبیت و اهمیت آن امر در نظر آن مردان پاک الهی است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: درجات بهشت به تعداد آیات قرآن است. چون صاحب قران وارد بهشت شود،به او گفته می شود،بخوان و بالا برو که هر آیه ای را درجه ای است. پس در آن روز برتر از درجه ی حافظ قرآن درجه ای نیست.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «گرامی ترین مردم نزد خداوند پس از انبیا،علما و پس از ایشان حاملان قرآنند. مانند انبیا از دنیا خارج می‌شوند و به همراه ایشان محشور می گردند و با ایشان از پل صراط عبور کرده و پاداششان نیز همانند پاداش انبیا است. پس خوش به حال طالبان علم و حاملان قرآن به سبب شرف و کرامتی که در نزد خداوند دارند.»

در عصر نبوی بسیاری از منصب ها و مسئولیت ها،همچون فرماندهی و امامت جماعت به حسب میزان آشنایی و حفظ اشخاص از قرآن کریم،به ایشان محول می گردید و همچنین در هنگام خاکسپاری شهدای جنگ احد فرمود: ببینید،کدام یک از آنها آیات بیشتری از قرآن حفظ کرده است،پس برای اکرام و بزرگداشت شان اورا پیش از دیگران به خاک بسپارید.

پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله فرمود: «حامل قرآن پرچمدار اسلام است. هر که او را گرامی بدارد،خداوند را گرامی داشته است و هر که به او اهانت کند،لعنت خداوند بر او است.»

پیامبر اسلام فرمودند: قرآن را فرا گیرید،زیرا حامل و حافظ قران همانند کسی است که انبانی پر از مشک را به دوش گیرد،اگر آن را باز کند بوی خوش آن،مشام ها را معطر نماید و اگر آن را نگاه دارد،عطر نگاه داشته است.

پیامبر اسلام فرمودند: قرآن را فرا گیرید،زیرا حامل و حافظ قران همانند کسی است که انبانی پر از مشک را به دوش گیرد،اگر آن را باز کند بوی خوش آن،مشام ها را معطر نماید و اگر آن را نگاه دارد،عطر نگاه داشته است.

یامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: هر که قرآن را حفظ نماید،خداوند او را تا پایان عمر از نعمت عقل بهره مند می نماید.

امام علی علیه السلام در زمان خلافت خویش برای سوق دادن مسلمانان به سمت حفظ قرآن می‌فرمودند: کسی که اسلام را بپذیرد و قرآن را حفظ نماید،سالانه دویست دینار از بیت المال مسلمانان سهم دارد،اگر در دنیا از ان محروم گردد،در روز قیامت که به آن نیازمند تر است به طور کامل آن را دریافت خواهد نمود.

بی توجهی و غفلت از مرور آیات بسیار ناپسند و از نظر اهل بیت علیهم السلام نازیبا است.

امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس سوره ای ازقرآن را فراموش نماید, آن سوره با صورتی زیبا و درجه ای رفیع درب بهشت براو تمثل یافته و هنگامی که فرد،آن سوره ی( تمثل یافته)را مشاهده می‌کند،می‌گوید: تو چقدر زیبا هستی،ای کاش تو برای من بودی،پس آن سوره پاسخ می‌دهد: آیا مرا نمیشناسی؟من همان سوره ای هستم( که مراحفظ نموده بودی)،اگر مرا فراموش نمیکردی تو را به این درجه معنوی میرساندم.

• 1-رسیدگی به سلامتی امر بسیار مهمی می باشد چراکه عقل سالم در بدن سالم است از جمله مسواک زدن که باعث تقویت حافظه می شود.
• 2-تغذیه سالم داشتن مثل استفاده از عسل،عدس،گوشت، مویز و البته اجتناب از پرخوری و عادت به کم خوری و روزه داری خود سبب تقویت حافظه است.
• 3-تقویت روان: خواندن آیت الکرسی و توسل به خدا و ائمه معصومین علیهم السلام.
• 4-ورزش حافظه: ورزش کردن و پیاده کردن روش های تمرکز و البته زیادی به درس و بحث پرداختن و دنبال علم رفتن باعث تقویت حافظه می شود.

شهید اول( ابو عبدالله عاملی جزینی ): ایشان در وصیت نامه خود چنین می نگارد: آیاتی از قرآن را برگزین و ورد خود ساز،اگر حفظ قرآن در توانت باشد،حتماً آن را حفظ و از بر نما و اگر آن توان را در خود ندیدی،هر مقدار از آیات را توانستی حفظ کن ،و در این امر،کوتاهی مکن.

آیت الله بروجردی: از حفظ داشتن قرآن توشه ای برای انسان است. افسوس بر کسی که از دنیا برود و توشه‌ای نداشته باشد.

آیت الله بهجت: قرآن را حفظ کنید،نتیجه ی حفظ قرآن قابل توصیف نیست..... قاعدتاً حفظ قرآن خیلی آسان است چراکه( سهل الله حفظه لامته)خداوند حفظ قرآن را بر امت رسول خدا آسان نموده است ولی ابقا و نگهداری از آن تکرار لازم دارد زیرا که فرمود( تعاهدوا هذا القران فانه وحشی)قرآن را تکرار کنید که زود از خاطر می رود.

نکته مهم این است که اگر حافظ قرآن بخواهد از حفظی قوی و متقن بهره مند گردد،باید بهترین استفاده را از حافظه ی بصری ببرد. از همین رو یکی از اصول حفظ قرآن این است که حافظ باید حتماً محفوظات خود را علاوه بر مرور از حفظ،از روی مصحف نیز قرائت نماید تا جایگاه ایات در ذهن او تثبیت گردد.

افراد دودسته هستند،عده‌ای که می‌خواهند از زیر بار هرگونه تکلیفی شانه خالی کنند و عده‌ای که حاضرند به قیمت تحمل مقداری رنج و زحمت،زمینه را برای تعالی و تکامل خود مهیا سازند و در این مسیر از هرگونه التزامی استقبال می نمایند. اگر همان گونه که از آیات،روایات و سخن بزرگان بدست آمد،معلوم می شود که حفظ قرآن در پیشرفت معنوی ما نقش بزرگی را می‌تواند ایفا کند،چرا اقدام به حفظ قرآن نکنیم و لو ملتزم به محافظت همیشگی از آن باشیم.

آیت الله مکارم شیرازی حفظه الله می نگارند: مسئله ی محفوظ ماندن قرآن از هرگونه تغییر و تحریف و فراموشی،تنها یکی از فلسفه‌های حفظ قرآن است. فلسفه های مهم دیگری نیز وجود دارد که لزوم توجه به این موضوع را در هر عصر و زمان آشکار می سازد،زیرا حفظ قرآن علاوه بر تاثیری که در نورانیت و صفای فوق العاده روح حافظ دارد, سبب حضور قرآن در زندگی فرد در جامعه می شود. در خلوت و جلوت،در سفر و حضر،در همه جا و همه جا،این خود عامل مهمی برای حاکمیت قرآن در زندگی مسلمین و عمل به آن است. به علاوه حافظ قرآن و معاشران آنها را در برابر خطر انحرافات فکری و اخلاقی تا حد زیادی بیمه می‌کند.

یکی از اساسی ترین حکمت هایی که در مورد حفظ قرآن وجود دارد،همین است که اتفاقاً اگر کسی بخواهد در زمینه تفسیر و فهم قرآن فعالیت نماید،نیازمند یک تسلط عمیق به آیات قرآن است،که اوج چنین تسلطی،حفظ قرآن است.

مقام معظم رهبری می فرمایند: انسان وقتی در مسائل قرآنی وارد می شود و کار می کند،آن وقت احساس می‌کند که چقدر نقش تسلط به حفظ قرآن و تسلط بر قرآن زیاد است،چنان که بنده خودم در سنین بزرگی که دیگر حفظ قرآن برایم آسان نبود،بارها افسوس میخورم که چرا در کودکی قرآن را حفظ نکردم...... کسانی که بخشی از قرآن یا همه قرآن را حفظ دارند،این را قدر بدانند که نعمت بسیار بزرگی است و هیچ نعمتی جای این را نمی گیرد،چون نعمت حفظ قرآن،وسیله ای برای تقرب به خدا و فهم کلام خداست بنابراین نگذارند که قرآن از یادشان برود.

فرد حافظ قدرت تفسیری فوق العاده پیدا می‌کند زیرا ربط آیات کریمه الهی به یکدیگر را میداند و از مجموعه ی آیات مختلف در رابطه با یک بحث آگاه است.

« کتاب انزلناه الیک مبارک لیدبروا ایته و لیتذکر اولوالالباب» سوره ص ۲۹

« این کتابی است پر برکت بر تو نازل کرده ایم تا در آیات آن تدبر کنند و خردمندان متذکر شوند»

• 1-تدبر: تدبر در آیات با یک بار و دوباره خواندن حاصل نمی شود و نیاز به انس دائمی با قرآن است. که از بهترین شیوه های انس با قرآن حفظ آیات کریمه ی آن می باشد.
• 2-تسلط بر دستورالعمل هدایت و بندگی: مرحوم آیت الله بهجت هدف از حفظ قرآن را این گونه بیان می فرمودند:« قرآن را حفظ کنیم تا همیشه با ما باشد و ما با او باشیم،به قرآن تحصن بکنیم و آن را وسیله ی حفظمان در فتن و شداید دنیا قرار بدهیم. کسی که تا طالب عمل به قانون باشد باید به تک تک قوانین تسلط داشته باشد و اصولاً بهترین وکیل،کسی است که کتاب قانون را از بر داشته باشد. قرآن نیز قانون زندگی است و کسی که خواهان عمل به آیات قرآن است باید تلاش به حفظ آیات بکند
• 3-عشق به محبوب: قرآن حکم نامه ی محبوب برای محب را دارد. عاشق نامه ی محبوب را بارها میخواند و آن را بر چشم خود می گذارد امام علی علیه السلام:« الذکر مفتاح الانس»« یاد کردن کلید برقراری انس با محبوب است» و قرآن خود برترین ذکر الهی است.
• 4-یکی از فواید حفظ توفیق عمل به آیات است،امام علی علیه السلام در وصف قرآن کریم می فرمایند:«.... بدانید که قرآن مشاوری است که دروغ نمی گوید. هیچکس با این قرآن ننشست،مگر اینکه با افزایش یا کاهشی از نزد آن برخاست. افزایش در هدایت یا کاهش در کوری و گمراهی.»
• 5-افتخار آفرینی برای تشیع : بسیاری از فرق مسلمین فراگیر نبودن حفظ قرآن در میان شیعه را بهانه جهت تخریب شیعه قرار داده اند و همواره در کتابها و رسانه های خود به ان دامن می زنند.

• حفظ ترتیبی قران کریم

  افراد بلند همتی که قصد حفظ کل قران را می نمایند، به صورت ترتیبی و پیوسته به حفظ سوره ها می پردازند. پیشنهاد می شود ابتدا چند جزء آخر قرآن کریم حفظ شود و پس از آن به حفظ سوره های بزرگ قرآن بپردازیم. برای اغاز، بهتر است از جزء سی ام شروع کنیم. چرا که با حفظ هر سوره احساس می کنیم یک گام فراتر رفته و شوق ما برای ادامه ی راه بیشتر می شود. شایسته تر این است، که حفظ را از گام های کوچک شروع نماییم . از همین رو توصیه می شود از سوره ی ناس به سمت سوره ی نبأ حفظ انجام گیرد.

• حفظ موضوعی قرآن کریم

  برای افرادی که توان یا فرصت کافی برای حفظ کل قرآن راندارند، توصیه می شود به حفظ موضوعی آیات بپردازند. انتخاب موضوع می تواند بر اساس فراوانی موضوعات در قرآن و یا بر اساس موضوعات مورد نیاز حافظ شکل بگیرد. البته بهترین راه برای تسلط بر موضوعات قرآن ، آن است که در خلال حفظ ترتیبی آیات به مفاهیم آن و موضوعات قرآن نیز توجه لازم مبذول شود. در این صورت، قرآن را هم به صورت ترتیبی و هم به صورت موضوعی حفظ نموده ایم.

• حفظ سوره های منتخب

  پیشنهاد دیگری که می توان برای افرادی که توان حفظ کل را دارا نیستند مطرح نمود، حفظ سوره هایی منتخب از قرآن کریم است. در حفظ سُوَر منتخب حافظ صرفا برخی از سوره هایی را که بیشتر مورد استفاده ی اوست، مورد توجه و حفظ خود قرار می دهد. سوره های ملک، واقعه، الرحمان،یس، سُوَر مُسَبّحات و سُوَر جزء سی ام قرآن کریم از این قبیل هستند. «آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید»

• حفظ از طریق شنیدن زیاد آیات

  در این شیوه، تلاوت یک استاد خاص، محور قرار گرفته و حافظ تلاش می کند، با شنیدن مکرر آیات آن ها را به ذهن بسپارد . بهتر است در بار اول و دوم شنیدن آیه، فقط با دقت به تلاوت گوش فرا دهیم. بار سوم و چهارم با آن زمزمه کنیم و بار پنجم همزمان با تلاوت قاری، بلند بخوانیم.

  این شیوه بیشتر برای خردسالان یا افراد روشندل _که توانایی خواندن از روی مصحف را ندارند _مورد استفاده قرار می گیرد . در استفاده از این شیوه باید دقت نمود که حافظه شرطی نشود. شرطی شدن حافظه بدین معنا است که در صورت تداعی لحن تلاوت آن استاد، آیات هم به یاد حافظ می آید ؛ اما به محض فراموشی لحن، حافظ قادر نخواهد بود، آیات را از حفظ بخواند. در این شیوه از نگاه به خط قرآن محروم هستیم، احتمال خطای در یادگیری قرائت درست آیه بیشتر است.

• حفظ از طریق تلقین مربی

  در برخی کشورها حفظ قرآن کریم مبتنی بر تلقین مربی است. وی با تکرار زیاد آیات برای قرآن آموز ،او را مهیّای حفظ می نماید. قرآن آموز موظف است قرائت مربی را با دقت گوش داده و پس از او با قصد حفظ آیات، پاسخ دهد .این کار آن قدر تکرار می شود تا حافظ بتواند محدوده ی معین برای حفظ را با اتّکا به حافظه ی خود از بَر بخواند. در شیوه ی یاد شده فردی که آیات را تلقین و تکرار نماید، باید از تلاوت صحیح و نیکویی برخوردار باشد.

• حفظ از طریق کتابت

  برخی افراد از طریق نوشتن زیاد آیات، آن هارا حفظ می کنند.

• حفظ از طریق خواندن و تکرار زیاد از روی مصحف

  رایج ترین شیوه ی حفظ قرآن، از بَر کردن آیات از طریق خواندن و تکرار جملات و آیات قرآن با نگاه به مصحف است. بهره مندی از مصحف و دیدن خط آیات قرآن هنگام حفظ آن، دارای برکاتی است که حافظ را در حفظ متقن و ماندگارتر یاری می نماید.

• سطر محوری

  در این رویکرد، حافظ با برنامه ریزی مشخصی ، روزانه چند سطر از قران را به حافظه می سپارد . در این میان یک مصحف خاص همانند مصحف به خط عثمان طه (خطاط سوری ) مبنای شمارش سطر ها قرار گرفته و سهمیه ی هرروز ، از روی ان حفظ میگردد .

• محتوا محوری

  در این رویکرد، اصالت با مفاهیم و محتوای آیات است. از همین رو حافظ با توجه به محتوای آیات آن ها را دسته بندی کرده و به ذهن می سپارد. در حفظ محتوا محور، دیگر سخن از حفظ نیم صفحه یا یک صفحه نیست؛ بلکه سخن از حفظ یک مقطع یا دو مقطع محتوایی است.

  یکی از مزایای حفظ محتوا محور این است که حافظ، آیات رادر قالب موضوعات در ذهن دسته بندی و ثبت می نماید. در این حالت، یادسپاری آیات، با سرعت بیشتری انجام گرفته و در ذهن، پایدار تر خواهد ماند. چرا که آیات به صورت مفهومی در یک ارتباط زنجیروار، حفظ می گردد. در صورت همراه کردن الفاظ با مفاهیم و معانی، می توان پیوستگی آن هارا به خوبی آموخت؛ در نتیجه هنگام مرور در پایان هر آیه به خوبی آیه ی بعدی در ذهن حافظ تداعی می شود. افزون بر آن اشکالات حفظ به حداقل رسیده و اتقان محفوظات افزایش میابد. از روایات وارد شده در باب فضیلت حفظ قران کریم نیز این گونه استفاده می گردد که هدف اصلی از حفظ، زمینه سازی برای فهم و توجه به معانی آن است.

برخی امتیازات حفظ محتوا محور بدین شرح است:

• _ حافظ پیش از آغاز حفظ، با تدبر و تأمل بر آیات هر سوره، آن ها را در موضوعات مختلف دسته بندی می کند. این امر موجب فهم دقیق تر آیات و تسلط و بهره مندی افزون تر از معارف انسان ساز آن است.
• _ ارتباط آیات و پیوستگی مقهومی آن به روشنی درک شده و بسیاری از خطاهای احتمالی در ارتباط آیات و صفحات و انتقال از بین می رود .
• _ دقت و سرعت حافظ در به یادسپاری آیات افزون تر می گردد.
• _ با مفهومی شدن حفظ، ماندگاری آیات در ذهن افزایش می یابد.
• _ به علت توأم شدن قرائت و فهم، ثواب معنوی آن افزایش یافته و موجب تقرب بیشتر به خدای تعالی است.
• _ بافهم دقیق تر آیات، برکات تربیتی حفظ قرآن افزایش یافته و زمینه ای است برای تزکیه و خودسازی و تقویت باورها و ان شاء الله عمل به گزاره های هدایت آفرین قرآن .

• کتاب بهترین روش حفظ قرآن کریم

این کتاب به قلم محمد حسین اجرایی و با ویراستاری دکتر سید مرتضی علم الهدی نگارش شده است و با مقدمه ای از حضرت آیت الله مکارم شیرازی به چاپ رسیده است.

در مقدمه کتاب آمده است:

« حفظ قرآن علاوه بر تاثیری که در نورانیت و صفای فوق العاده حافظ دارد، سبب حضور قرآن در زندگی فرد و جامعه می شود؛ در خلوت و جلوت، در سفر و حضر، در همه جا و همه جا، و این خود عامل مهمی برای حاکمیت قران در زندگی مسلمین و عمل به آن است.»

• کتاب نگاهی تحلیلی بر مبانی و روش های حفظ قرآن کریم

مولف: رضا نجفی

مطالبی ازمقدمه کتاب:

«شاید بسیاری از علاقمندان تصور می کند حفظ قرآن کریم نیازمند حافظه ای قوی است،اما به جرات عرض می کنم که اندکی اراده وپشت کارجایگزین حافظه خواهدبود.آن چه مهم است نقش پدران ومادران گرامی در ایجادانگیزه درفرزندانشان می باشد. تشویق،حضور درجلسات آموزشی،شرکت دررقابت ها ومسابقات حفظ ومواجهه صحیح بامقوله حفظ ازمهم ترین عواملی است که دردستیابی به هدف موثراست.»

این کتاب مشتمل برشش فصل می باشد

• فصل اول :مبانی حفظ
• فصل دوم:روانشناسی حفظ قرآن کریم
• فصل سوم: شناخت وبررسی برخی ازشیوه های حفظ قرآن کریم
• فصل چهارم:عوامل موثردرحفظ
• فصل پنجم:وسایل آموزشی وکمک آموزشی
• فصل ششم:عوامل موفقیت درحفظ

• کتاب کاربرد اصول روانشناسی در حفظ قرآن کریم

مولف: مصطفی زارعان

چندسطری ازمقدمه مولف:

هدف اصلی کتاب حاضر،پاسخ گویی به بخشی از نیازها و سوال هایی است که یک حافظ،مربی,مسئول و... ممکن است در حوزه حفظ و مرور قرآن به عنوان یک تخصص و حرفه با آنها برخورد داشته باشد. در این راستا سعی شده است مطالب و مباحث موجود در شش فصل پلی ارائه گردد. بدین ترتیب در هر فصل موضوعات و مباحث مرتبط با عنوان اصلی مطرح شده راهکارهای روانشناختی متناسب با هر مسئله تبیین و توصیف می گردد

این کتاب مشتمل برشش فصل می باشد

• فصل اول :مبانی انگیزشی حفظ
• فصل دوم:روانشناسی یادگیری
• فصل سوم: شویق و تنبیه
• فصل چهارم: روانشناسی حافظه
• فصل پنجم:تفاوت های فردی
• فصل ششم:مهارت های فردی حافظ

• حفظ ترتیبی قرآن کریم

ویژگی های کتاب:

-تالیف کتاب به شکل درس نامه و تقسیم مطالب آن در ۱۸ درس که موجب نظم در مطالعه و دسترسی آسان تر به مطالب برای حافظه خواهد بود. بیان فواید حفظ قرآن در قالب ۱۸ روایت از نبی اکرم و ائمه و ۱۸ کلمه شیوا از بیانات رهبر فرزانه انقلاب در ابتدای هر درس که موجب آسانی امر برای مربیان و تقویت انگیزه برای حافظان می باشد

-اختصاص یک فصل مستقل به انجام فعالیت های گروهی و پرداختن به مسئله مباحثه در یک درس مجزا به علت اهمیت و تاثیراین امور در ارتقای کیفیت حفظ.

-پرداختن به موضوع مهم تثبیت به عنوان یکی از نیازهای حافظانی که دچار ضعف در محفوظات شده اند.

-ارائه ۲۰ راهکار برای به خاطر سپردن آیات مشابه که موجب سهولت حفظ و مرور برای حافظان میگردد. پرداختن به مبحث حافظه و عوامل تقویت و تضعیف آن در فصل پایانی کتاب که قطعاً یاریگر حافظان در دستیابی به کیفیت بهتر در حفظ خواهد بود.

-سوالاتی به عنوان خودآزمایی در پایان هر فصل که به حافظان و مربیان در توجه دقیق‌تر به مطالب مهم و آشنایی بیشتر با نکات مورد نیاز کمک خواهد کرد.

-بیان روایات شیوا و زیبای اهل بیت علیهم السلام به تناسب موضوعات که موجب بهره مندی کاملتر حافظان از کلام گوهربار عترت طاهرین (ع) و پیوند عمیق تر آنان با معارف قرآن می گردد.

-نقطه نظرات و ایده های روانشناسان در موضوع حفظ و حافظه و تطبیق آن با راهکارهای حفظ قرآن در موارد مختلف که سبب و آشنایی مربیان و حافظان با مبانی علمی این روشها می شود.

-ذکر خلاصه مطالب در پایان هر فصل به جهت دسترسی آسان تر به مطالب مهم و کلیدی.

• مبانی کاربردی حفظ قران کریم

ویژگی های کتاب:

مولف این کتاب ،جناب استاد حاج مهدی حسنی ،نفر اول مسابقات بین المللی حفظ قرآن کریم درسال ۱۳۸۴ و یکی از اساتید برجسته مرکز عالی تربیت مدرس و استاد قرآن کریم است که پس از سالها کار علمی و عملی ،اینک حاصل تجارب ارزنده خویش را که حاوی نکات بسیار ارزشمند و قابل توجه در این زمینه می باشند ،در اختیار عاشقان حفظ کلام وحی قرار داده است و می تواند خواننده را به خوبی برای حفظ قرآن کریم راهنمایی کند. ویژگی منحصر به فرد این کتاب ارائه برنامه روزانه عملی حفظ جزء یک از قرآن کریم می باشد.

به گفته نویسنده «این اثر ،پس از بررسی آثار گوناگون در زمینه روش حفظ قرآن کریم به نگارش درآمده است. کاربردی بودن و قابلیت استفاده فراگیر ویژگی این کتاب است. بر آن بوده ام تا آنچه بر سر خوان گسترده تعلیم و تربیت قرآن به انبان تجربه سپرده‌ام ، رونمایی شود تا شاید گامی در جهت تدوین روشی جامع و کاربردی در خور شأن والای قرآن دوستان ارجمند، برداشته شود »

• درسنامه حفظ قرآن کریم (سطح یک)

تحلیل چرایی،چگونگی و اصول کلاس‌داری حفظ قرآن کریم

نویسندگان: حجت الاسلام دکتر محمد حاج ابوالقاسم، حجت الاسلام سید مصطفی حسینی، حجت الاسلام علی قاسمی، با مقدمه استاد شهریار پرهیزکار

ویژگی های کتاب:

مولف این کتاب ،جناب استاد حاج مهدی حسنی ،نفر اول مسابقات بین المللی حفظ قرآن کریم درسال ۱۳۸۴ و یکی از اساتید برجسته مرکز عالی تربیت مدرس و استاد قرآن کریم استدر این کتاب ابتدا به چرایی حفظ قرآن پرداخته شده است و با بررسی جایگاه حفظ قرآن کریم در روایات معصومان (ع) از اعتبار و جایگاه حفظ قرآن در فرهنگ اسلامی سخن به میان آمده است.

در مرحله بعد گزیده ای از سخنان علمای به نام جهان اسلام شاگردان برجسته مکتب اهل بیت که همگی آشنای با فرهنگ دینی و مذاق شریعت بوده اند،آورده شده است.

از میان این توصیه ها توصیه آیت الله العظمی بهجت این است که: «قرآن را حفظ کنیم تا همیشه با ما باشد و ما او باشیم،به قرآن ترسناک بکنیم و آن را وسیله حفظ مان در فتن و شدائد دنیا قرار دهیم»

در فصل بعدی برخی از فواید حفظ قرآن کریم از جمله تسلط بر دستورالعمل هدایت و بندگی،دست یافتن به نامه معشوق،توفیق عمل به آیات الهی،افتخار آفرین برای جهان تشیع و پاسخگویی به شبهات با استفاده از  آیات قرآن می‌توان ذکر کرد.

فصل دوم این کتاب به  چگونگی حفظ قرآن می‌پردازد

اول نیت و انگیزه انجام کار

دوم تصمیم و اراده قوی

سوم نظم

چهارم دعا و توسل

پنجم ایجاد سراغت و فرصت کافی و مناسب

ششم انتخاب هم بحث و همراه

هفتم انتخاب استاد و راهنما

هشتم انتخاب مصحف مناسب حفظ

نهم انتخاب ترجمه مناسب

دهم انتخاب تلاوت ترتیل مناسب

حفظ قرآن مانند همه فعالیت‌های دیگر دارای پیش نیازهای است پس لازم است علوم و مهارت های متفاوتی را کسب کند از جمله قرائت صحیح و روان،تجوید،صرف و نحو، ترجمه و مفاهیم آیات و آشنایی با اصول و روشهای متفاوت حفظ قرآن البته این قسمت یکی از بحث های این کتاب می باشد،در ادامه به  روش حفظ آیات جدی دو روش حفظ شماره آیات پرداخته شده است.

آخرین فصل این است: چگونه از محفوظات خویش،محافظت کنیم. در این فصل روش مرورفردی محفوظات ومباحثه با فرد دیگر به تفصیل بیان شده

ناشر این کتاب انتشارات تلاوت وابسته به سازمان دارالقرآن کریم می باشد،توصیه ما به دوستانی که دسترسی کمتری به استاد دارند این است که این کتاب را قبل ازشروع حفظ قرآن کریم حتما مطالعه بفرمایند.

ازبین مسابقات قران کریم درجهان کدام معتبرتراست؟مهمترین مسابقات قرآن هر ساله در کشور عربستان برگزار می‌شود و همچنین مسابقات بین‌المللی ایران که همه ساله در سالن اجلاس سران برگزار می‌شود از ابهت و شکوه بی نظیری در میان مسابقات دیگر برخوردار است،برای شرکت در مسابقات نیاز به برنامه های مدون می باشد که از آنها به موارد ذیل می توان اشاره کرد ابتدافردبایددرمسابقات داخلی حائز رتبه برتر شود تا برای مسابقات جهانی برگزیده شود ضمنا:

• ۱_حافظانی که می خواهند در مسابقات قرآن حضور پیدا کنند لازم است برای کسب رتبه های ممتاز در طول حفظ و بعد از حفظ خود هر روز به صورت مرتب تمرین کرده باشند و حداقل ۳ماه قبل از آغاز مسابقات برنامه‌ریزی ویژه ای برای مرور داشته باشند.
• ۲_هر اشتباهی که در مرور رخ میدهد باید یادداشت شود و پیش از مرور دور دوم خطاها رفع شود و اگر خطاها مجدد تکرار شد با علامت دیگری باید خطا مشخص شود و حتما باید عنایت ویژه و اهتمام خاصی به آن آیه داشته باشید.
• ۳_از مرور با سرعت بالا پرهیز بفرمایید چرا که خواندن با سرعت بالا از تسلط شما در سالن مسابقات می کاهد و باید همان گونه تمرین کنید که می خواهید در مسابقات بخوانید.
• ۴_در روزهای پایانی فرصتی برای مرور نیست و فقط باید خطا ها و صفحات علامت زده شده مرور شود.
• ۵_پرسش از محفوظات روش بسیار خوبی برای آمادگی مسابقات است پس از دیگران بخواهید تا محفوظاتتان را مورد سوال قرار بدهند.
• ۶_خواندن نماز و توجه و مدد از خدای متعال برای کسب موفقیت و احساس مثبت به هیئت داوران و دیگر رقیب ها از نکات مهم اخلاقی است که در آرامش روحی تاثیر بسزایی دارد.

شرکت درآزمون حفظ قرآن کریم نه تنها موجب نشاط بخشیدن اجتماعی به حافظان قرآن کریم خواهد شد بلکه پی آمدهای دیگری هم خواهدداشت ازجمله:

• ۱_رونق بخشیدن به فعالیت های قرآنی: درواقع با حضور در محافل قرآنی می توانیم در تشویق به حفظ قرآن کریم و ترویج قرآن نقش موثری ایفا کنیم و هدف از شرکت در مسابقات پر رنگ کردن و نشاط بخشیدن به فضای مسابقه حفظ قرآن کریم می باشد.
• ۲_تسلط بر محفوظات: شرکت در مسابقات حفظ قرآن کریم کمک می کند شخص نقاط ضعف خویش را بشناسد و بر محفوظات تسلط بیشتری پیدا کند._
• ۳_حضوردرآزمون حفظ قران کریم که توسط سازمان دارالقران کریم برگزارمی شودودرسایت «تلاوت»اعلان وثبت نام میشود لازمه گرفتن مدرک لیسانس و شرکت درازمون فوق لیسانس جهت رشته های قرانی می باشد.
• ۴_وحدت شیعه وسنی: با توجه به وجودمشترکات زیادی که بین مذاهب متفاوت اسلام وجود دارد ویکی ازاین مشترکات کتاب واحد می باشد اقدام به حفظ قران وشرکت درمسابقات جهانی موجب استحکام پیوند بین برادران شیعه وسنی خواهدشد.

• ۱_تسلط بیشتر بر محفوظات:با کمک حفظ شماره آیات محفوظات به نوعی در ذهن دسته بندی شده و کمتر دچار آسیب می گردد،حفظ خوب شماره آیات تسلط بیشتر را به ارمغان می آورد
• ۲_دسترسی راحت تر به محفوظات:با حفظ شماره آیات دسترسی به محفوظات در موقعیت های مختلف بسیار سریع تر انجام می گیرد و این افراد برای یافتن آیات دچار مشکل نمی شوند

• ۱-مباحثه: بهترین شیوه مرور محفوظات مباحثه می باشد که قرآن آموز با کمک یک حافظ دیگر آیات را مباحثه می کند در زمانی که نفر اول تلاوت می کند نفر دوم از روی قرآن خط می برد و بعد بالعکس انجام می شود. این روش بسیار مفید است کمک چون شما با شخص دیگری برنامه‌ی مباحثه دارید به ناچار مکلف. خواهید شد برنامه را با نظم انجام بدهید و فایده دیگر این است که شما با اطمینان از حفظ می خوانید چرا که شخص مخاطب شما حافظ قرآن است و با دقت کافی قرائت شما را ارزیابی می نماید،و فایده بعدی این است که وقتی دو نفر به صورت متناوب آیات را تلاوت کنند ،از یک نواختی کار جلوگیری شده و کمتر احساس خستگی می نمایند.
• ۲-مرور انفرادی: از مزایای این روش آن است که اجرایش در هر شرایطی ممکن است و نیاز به شخص دیگری نمی باشد.
• ۳-استفاده از ترتیل اساتید: قرآن آموز آیات را گوش می کند و در حال استماع،خود او هم تکرار می کند و هر جا آیه را به یاد نمی‌آورد بلافاصله تلاوت را متوقف می کند و فکر می کند اگر ادامه اش را به خاطر نیاورد آن گاه ادامه ی آیات را می شنود،از مزایای این شیوه تقویت تجوید و وقف و ابتدا است و لحن حافظ به لحن عربی نزدیک شده و این روش البته معایبی هم دارد چرا که مهارت خواندن محفوظات با اتکا بر حافظه که مهمترین رکن در ارائه ی درست محفوظات است ضعیف می شود.
• ۴-مرور ذهنی: در این روش بدون حرکت لب ها و فقط در ذهن با سرعت بالا، حجم بسیار زیادی از محفوظات در مدت کوتاهی مرور می شود ولی به این دلیل که محفوظات بیان نمی شود ممکن است کمی از تسلط حافظ کم شود ،البته به دلیل سرعت بالای مرور محفوظات از این روش برای آماده سازی مسابقات استفاده می شود.
• ۵-روش چشم خوانی: که این روش شباهت زیادی به مرور ذهنی دارد و فقط از حافظه بصری برای تثبیت موقعیت آیات استفاده می شود،از مزایای ای روش صرفه جویی در زمان است و همچنین حجم بالایی از محفوظات را می توان مرور می شود.

• ۱-حافظ کل قرآن کریم پس از پایان حفظ خود تقریبا ۲سال نیاز دارد تا محفوظات خود را تثبیت نماید و در این مدت ، حداقل خواندن روزی دو تا سه جز از قرآن کریم ضروری می باشد البته پس از آن نیز تا آخر عمر ،حداقل روزی یک جز از قرآن کریم باید خوانده شود.
• ۲-تدریس آیات قرآن کریم از بهترین و مفیدترین راهها برای تثبیت محفوظات می باشد اکنون که از مقام متعلم قرآن کریم فارغ شده می تواند به مقام آموزگاری حفظ قرآن کریم نایل شود و محفوظات خویش را هم در ارتباط مستمر با قرآن آموزان تثبیت نماید.
• ۳-بهره بردن از آیات قرآن کریم در زندگی روزمره برای تفهیم بسیاری از مقاصد راه خوبی برای تثبیت محفوظات است و حافظ قرآن کریم می تواند بسیاری از خواسته های خود را با آیات قرآن بیان کند که البته در این روش نیاز به تمرین زیاد و آگاهی از ترجمه آیات می باشد.
• ۴-فعالیت در عرصه ی پژوهش و تفسیر قرآن کریم کمک میکند که هرگز آیات قران کریم را از یاد نبرد که البته تفسیر و پژوهش نیازمند طی مقدماتی است که باید از تفسیر به رای و انحراف از برداشت قرآن کریم پرهیزکرد.

در مرحله اول بازسازی محفوظات باید حافظ قران کریم صفحاتی که ضعیف کار کرده را شناسایی کند بدلیل اینکه گاهی اوقات حافظ قران کریم تصور می کنند که هیچ تسلطی بر هیچ یک از سوره‌ها و اجزا ندارد اما بعد از بررسی متوجه می شود که روزنه های از امید وجود دارد.

مرحله دوم شامل برنامه ریزی می شود که حافظ می تواند با استفاده از مشورت با استاد حفظ برنامه مناسبی با توجه به توان و زمان خود بریزد و پیگیری نماید.بازسازی محفوظات اگر چه نیازمند صرف وقت و برنامه ریزی است اما با حفظ قران کریم در مرحله نخست تفاوت های زیادی دارد چرا که در مدت کمتری حجم زیادی از محفوظات بازسازی می شود،هر آنچه از محفوظات قران کریم تکرار و بازسازی می شود لازم است حداقل ده روز در برنامه دوره قرار بگیرد.

برای مشاهده نمونه سوالات حفظ میتوانید 👈اینجا 👉 را کلیک نمایید

شخصی به حضور امام صادق «ع»رسید و از ایشان پرسید :«من قرآن کریم را حفظ کرده ام.حال اگر از حفظ بخوانم بهتر است یا این که در مصحف بنگرم؟»

حضرت به وی فرمود:«قران کریم را بخوان و در مصحف بنگر،ایا نمی دانی که نگریستن در مصحف عبادت است.»(کلینی،کافی،ج۲ص۶۱۴)

همان گونه که از این حدیث برمی اید،حتی برای حافظ قرآن کریم نیز نگریستن در مصحف افضل است و نباید کسی که حافظ قرآن کریم شده است،با تکیه بر حفظ خود در مواضع و مجالس و یا در خلوت بر خواندن قرآن کریم از حفظ ،اصرار کند،بلکه باید عامل به این حدیث و مروج معنی آن باشد.

با توجه به این حدیث شریف ذکر این نکته لازم است که حافظ قرآن کریم نیز هرزگاهی باید به مصحف مراجع کند و با خط بردن از روی آیات قرآن کریم به حافظه بصری خود کمک کند و آیات را بهتر به ذهن بسپارد و از فراموشی محفوظات که به مرور زمان رخ می دهد ،جلوگیری کند.

قرآن کریم،امتی را از تاریکی های جاهلیت نجات داد و دل شماری از آنان را به روشنایی دانش آراست. علوم اسلامی به تدریج شاخه ها و فروع مختلف یافتند و افراد مختلف هر یک به فراخور حال و نیاز خود به این علوم روی آوردند. اما آنچه در سنت رسول اکرم است تقدم تعلیم قرآن بر هر چیز دیگر«اذ بعث فیهم رسولا من انفسهم یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمة»ال عمران آیه ۱۶۴.

شهید ثانی در کتاب منیة المرید آورده است:

«مهم ترین وظیفه شاگرد که از لحاظ اهمیت در درجه نخست قرار دارد،این است که با دقت و اهتمام ویژه ای حفظ دقیق و درست قرآن کریم را آغاز کند ،زیرا قرآن کریم اساس همه علوم می باشد.»

به گفته متفکر و مصلح قرآنی سید جمال الدین اسد ابادی،مسلمانان معتقد در اغاز،هنگامی به فراگیری علومی همچون فلسفه افلاطون و ارسطو،طب بقراط و جالینوس و هندسه اقلیدس و نجوم بطلمیوسی همت گماشتند که پایه های ایمان خود را استوار کرده بودند ،مسلمانان امروزی نیز تنها باید زمانی به فرهنگ و تمدن اروپایی روی آورند که دین خود را به خوبی شناخته توان نقادی آن تمدن را داشته باشند.

برای حفظ کردن بهتر و زودتر قرآن، آشنایی مختصری راجع به رابطه بین آیات و معنای کلمات الزامی است، تا با توجه به گستره و مکررات آیات و کلمات با مشکل مواجه نشویم.

وقتی که می‎خواهید بخشی را حفظ کنید، اول نگاهی گذرا به لغات کرده، بعد هم سیر کلی معنوی آیات را در ذهن ترسیم نموده، آنگاه پایان آیه را به آغاز آیه بعدی پیوندی معنوی دهید، مخصوصاً در موارد وقف دقت بیشتری کنید که دچار اشکال نشوید.

هنگام تکرار کردن بهتر است به حروف و کلمات و معانی مورد نظر دقت کنید و از توجه نمودن به آیات بعد و قبل و حوادث قرآن و اطراف خود پرهیز نمائید. تا شکل ظاهری و معنوی آن در ذهن شما کاملاً تثبیت گردد.

برای حفظ آيات متوسط و يا طولانی قرآن کریم بايد قسمت كوتاهی از آيه را كه شامل چند كلمه است ،به طور مستقل حفظ كنید و سپس هر قسمت را به قسمت‌های ديگر آن وصل كنید تا آيه به پايان برسد.سپس چندین بار آیه را تکرار کنید تا به طورکامل حفظ شوید.

       

برای حفظ آیات مشابه قران کریم باید ازچند مکانیسم بهره ببریم:

   

 ۱. تكرار، براي حفظ و استقرار آيات همانند, بايد آن ها را چند برابرآيه هاي معمولي تكرار كرد.

   

۲. روش مقايسه، مـقـايـسـه يعني كنار هم قرار دادن آيات همانند و به حافظه سپردن دقيق موارد اختلاف آنها, بـراي مـثـال وقـتـي آيـه هـاي ۱۳۶ بقره و۸۴ آل‌عمران را كنار هم مي‌گزاریم و دقت مي‌كنيم, درمـي‌يـابـيـم كه آيه ۱۳۶ بقره كلمه قولوا دارد و آيه۸۴ آل‌عمران قل  

   

وقتي آيات همانند را يك جا قرار دهيم و با يكديگر مقايسه كنيم, در حافظه بهتر جاي مي‌گيرند و حفظ آنها از دوام بيشتري برخوردار مي‌شوند.

   

۳.روش قرارداد، قرارداد يعني رمزي كه حافظ قرآن براي به خاطر سپردن دقيق آيات همانند درست مي‌كند.

   

البته ايـن رمز گاه معنا و مفهوم روشني ندارد و تنها حافظ را در تداعي الفاظ آيات ياري مي‌دهد.

   

۴.توجه به معنای آیات

   

1-سبک زندگی قرآنی :

مهم ترین و اصلی ترین محوری که امروز نیاز به حفظ قرآن کریم در جامعه را با اهمیت جلوه می دهد، این است که حافظ قرآن کریم می تواند از این مهارت در زندگی فردی و اجتماعی خود بهره گرفته و در سبک زندگی اسلامی و دینی خود استفاده نماید و به ویژه در میادین سخت فرهنگی و اعتقادی به آن تمسک جوید؛ البته اگر حفظ الفاظ صرف نباشد.

2-جلوگیری از تحریف:

در صدر اسلام آیات قرآن کریم به صورت پراکنده و بر پوست و استخوان های شانه و دنده های جانوران، چوب های درخت خرما، سنگ های سفید، کاغذ و پارچه ثبت می شد؛ و احتمال نابودی یا تحریف کلام الهی همواره وجود داشت.در این موقعیت، پیامبر اسلام صلی اللّه علیه و آله مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش کرد و حتی گروهی را برگزید تا به این کار بپردازند.

3-عمل به دستورات قرآن:

تلاوت و حفظ قرآن کریم نوعی ذکر خداوند است که انسان در پرتو آن از هجوم بسیاری از فشارهای روانی و اضطرابات درونی مصون می َماند.

یکی از اهداف حفظ آیات قرآن کریم، عمل به مضامین آن است.وقتی انسان کلام وحی را به خاطر می سپارد، ناخود آگاه جانش تأثیر می پذیرد و او را در مسیر عمل به دستورهای خداوند پیش می برد.پاداش بسیار حافظان قرآن که در برخی از روایات به چشم می خورد بدین جهت است که آنان پیوسته آیات الهی را تکرار می کنند و گوشت و پوست خود را با آن می آمیزند. عمل به آیات الهی، از دیرباز مورد توجه حافظان و قاریان بوده است.چنانکه صحابه ایی مانند عثمان و و عبدالله بن مسعود گفته اند: چون ده آیه از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله می آموختیم تا آن ها را به طور کامل به خاطر نمی سپردیم و عمل نمی کردیم، به فراگیری آیات دیگر نمی پرداختیم

4-بهره مندی از عبادت:

در آیین اسلام، به خاطر سپردن آیات قرآن عبادتی مهم به شمار می رود و پاداش دارد.بیش تر روایاتی که درباره ی ارزش و اهمیت حفظ قرآن ذکر شده است، نگاه ابزاری ندارند و حفظ را تنها برای جلوگیری از تحریف عبادت نمی شمارند.در نگاه معصومین علیهم السّلام نفس به خاطر سپردن آیات الهی عبادت است و پاداش دارد. امام صادق علیه السلام می فرماید: «اَللّهُمَ فَحَبِّبْ اِلَیْنا حُسْنَ تِلاوَتِهِ وَ حِفْظِ آیاتِهِ.(مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۳۷۵) خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آیاتش را برای ما دوست داشتنی فرما.این دعا نشان می دهد که نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است؛ و امام ششم علیه السلام به خاطر سپردن آیات الهی را، بی توجه به مسئله ی تحریف، از حضرت احدیت درخواست می کنند.

   

انسان نباید در سرعت حفظ قرآن خود را با دیگران مقایسه کند، زیرا توانایی افراد متفاوت است و فردممکن است در یک امری قوی‎تر و در امور دیگر ضعیف‎تر باشد و فرد دیگر برعکس او. در این صورت اگر کسی توان حفظ زیادی دارد و فرد دیگر کم‎تر، باید تلاش بیشتری کند تا خود را به او برساند و یا اینکه با فرد دیگری کار را دنبال نماید، زیرا:

برخی هستند زود حفظ می‎کنند و دیر فراموش می‎کنند.

عده‎ای هستند زود حفظ می‎کنند و زود هم فراموش می‎کنند.

جمعی هستند دیر حفظ می‎کنند و زود هم فراموش می‎کنند.

گروهی هستند دیر حفظ می‎کنند و دیر هم فراموش می‎کنند.

ولی در هر حال مقایسه خود با دیگران کار اشتباهی است و فشار بر حافظه بیش از ظرفیت بی‎میلی و وآزردگی پیش خواهد آورد، بهتر است انسان، ابتدا ظرفیت حافظه خود را ارزیابی نماید و بعد از کم شروع به حفظ کردن نماید، بعد به مرور مقدار حفظ جدید را افزایش دهد.

   

۱ ـ انتخاب قرآن واحد و مناسب:در طول مدت حفظ قرآن بايد از يك قرآن استفاده كرد، با اندازه ى متوسط و خطّي زيبا (اگر خط عثمان طه باشد بهتر است).

۲ ـ انتخاب سوره ي مناسب :قبل از حفظ قران ، نام سوره ى مورد نظر را از ميان ۱۱۴ سوره بايد به خاطر سپرد سپس به حفظ سوره اقدام كرد.

۳ ـ توجّه به سنين افراد :سوره ى بقره به علت طولانى بودن، براى مبتديان مناسب نيست، بهترآن است حفظ از جزء ۳۰ شروع شود.

۴ ـ حفظ صحيح :تكرار آيات حفظ شده براى ديگران، جهت جلوگيرى از اشتباهات احتمالى بسيار مفيد است; زيرا صحيح خواندن، مقدّم بر حفظ است.

۵ ـ استفاده از تجارب ديگران :گوش دادن به نوار ترتيل قاريان معروف، حافظ را در تسلط يافتن بر قواعد تجويد يارى كرده و در مسير حفظ كمک مى كند.

۶ ـ تمرين و تكرار بدون استفاده از قرآن کريم :در تمرين و تكرار آيات، نبايد از قرآن کريم زياد استفاده شود; بلكه بعد از چند بار خواندن يك آيه از روى قرآن کريم، بايد آيه از حفظ تكرار كرد و هرگاه قسمتى از آن فراموش شد، بايد از ذهن كمك گرفت و در صورتى كه به ياد نيامد، به قرآن کريم مراجعه شود.

۷ ـ وقت شناسي در عرصه ي حفظ: بعد از حفظ يك سوره، مدت زمانى كه صرف حفظ قرآن کريم مى شود، بايد دو قسمت شود يک قسمت براى حفظ آيات جديد و يك قسمت براى تكرار آيات حفظ شده.

۸ ـ نوشتن :يكى از روش هاى حفظ قرآن کريم، نوشتن مي باشد. به همين دليل امام صادق-عليه السلام- فرموده اند: «بنويسيد! زيرا تا ننويسيد حفظ نخواهيد شد».

برای مشاهده نرم افزار های حفظ قرآن کریم میتوانید 👈اینجا 👉 را کلیک نمایید